EMIR

Rozporządzenie ma skutek bezpośredni we wszystkich Państwach Członkowskich, co oznacza, że nie wymaga implementacji do krajowych porządków prawnych i jego przepisy bezpośrednio nakładają obowiązki m.in. na polskich przedsiębiorców zawierających kontrakty pochodne.

Rozporządzenie weszło w życie 16 sierpnia 2012 r., jednakże jego pełne wdrożenie następuje stopniowo na podstawie rozporządzeń delegowanych i przepisów wykonawczych, z zachowaniem okresów przejściowych.

Kategorie podmiotów wg EMIR

Rozporządzenie EMIR wprowadza podział uczestników rynku na następujące kategorie:
 

• Kontrahenci finansowi (kontrahenci FC) – oznaczają przedsiębiorstwa inwestycyjne, którym udzielono zezwolenia zgodnie z dyrektywą 2004/39/WE, instytucje kredytowe, którym udzielono zezwolenia zgodnie z dyrektywą 2006/48/WE, zakłady ubezpieczeń, którym udzielono zezwolenia zgodnie z dyrektywą 73/239/EWG, zakłady ubezpieczeń, którym udzielono zezwolenia zgodnie z dyrektywą 2002/83/WE, zakłady reasekuracji, którym udzielono zezwolenia zgodnie z dyrektywą 2005/68/WE, UCITS i odpowiednio, ich spółek zarządzających, którym udzielono zezwolenia zgodnie z dyrektywą 2009/65/WE, instytucje pracowniczych programów emerytalnych w rozumieniu art. 6 lit. a) dyrektywy 2003/41/WE oraz alternatywne fundusze inwestycyjne zarządzane przez zarządców alternatywnych funduszy inwestycyjnych, którym udzielono zezwolenia lub które zarejestrowano zgodnie z dyrektywą 2011/61/UE.
• Mali kontrahenci finansowi (SFC) – oznacza kontrahentów zwolnionych z obowiązku centralnego rozliczania, ale pozostających w obowiązku co do zasad ograniczania ryzyka, w tym wymiany zabezpieczeń. Do SFC zastosowania mają te same progi rozliczeniowe dla pozycji poszczególnych instrumentów pochodnych OTC co dla kontrahentów niefinansowych. (Wydzielone regulacją EMIR Refit).
• Kontrahenci niefinansowi (kontrahenci NFC) – oznaczają przedsiębiorstwo mające siedzibę w Unii nie będące Kontrahentem finansowym, w tym osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Kontrahenci NFC dzielą się na kontrahentów NFC+, którzy przekraczają wartości progowe na określonych  instrumentach OTC i podlegają obowiązkowi centralnego rozliczenia oraz NFC-, którzy nie podlegają temu obowiązkowi.

W dniu 12 lutego 2014 r. wchodzi w życie obowiązek raportowania szczegółowych informacji dotyczących kontraktów pochodnych do podmiotu utworzonego w celu gromadzenia tych informacji, tj. repozytorium transakcji. W Unii Europejskiej zarejestrowanych jest kilka repozytoriów transakcji, w tym, w Polsce uruchomione zostało repozytorium prowadzone przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych.

Obowiązek raportowania transakcji pochodnych ma każda ze stron transakcji będąca kontrahentem FC lub kontrahentem NFC, tj. przedsiębiorca z siedzibą w Unii Europejskiej.
Przedsiębiorcami zobowiązanymi do raportowania są:

• osoby prawne,
• jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej,
• osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.

Obowiązek raportowania obejmuje transakcje pochodne zawarte na rynku regulowanym i na rynku nieregulowanym (OTC). Zgłoszenie transakcji powinno nastąpić do końca następnego dnia roboczego po dniu jej zawarcia.

Obowiązek raportowania obejmuje kontrakty pochodne zawarte od dnia 16 sierpnia 2012 r. oraz zawarte wcześniej i aktywne w dniu 16 sierpnia 2012 r. Informacje o kontraktach zamkniętych przed dniem 12 lutego 2014 r. mogą zostać przekazane w późniejszym terminie (w okresie 90 dni lub 3 lat)

Kontrahent zobowiązany do raportowania instrumentów pochodnych może we własnym imieniu przekazywać informacje do wybranego repozytorium transakcji, co wiąże się z uzyskaniem uczestnictwa w tym repozytorium oraz z kosztami uczestnictwa lub może delegować obowiązek raportowania do innego podmiotu.

Biuro Maklerskie Alior Banku od 12 lutego 2014 r. uruchomi usługę raportowania w imieniu Klientów transakcji pochodnych zawartych za pośrednictwem Biura Maklerskiego na rynku regulowanym oraz na rynku OTC.
W celu delegowania raportowania na Biuro Maklerskie Klient powinien złożyć odpowiednie oświadczenie podając m.in.

• kod LEI (Pre-LEI) Klienta,
• kategorię Klienta (kontrahent FC / kontrahent NFC),
• informację czy zawierane kontrakty pochodne mają bezpośredni związek z działalnością gospodarczą lub działalnością w zakresie zarządzania aktywami i pasywami Klienta,
• informację czy Klient przekroczył próg wiążący się z obowiązkiem centralnego rozliczania transakcji OTC - w przypadku kontrahentów NFC delegujących raportowanie kontraktów pochodnych zawartych na rynku OTC.

Z tytułu raportowania w imieniu Klienta transakcji pochodnych zawartych za pośrednictwem Biura Maklerskiego na rynku regulowanym oraz na rynku OTC Biuro Maklerskie nie pobiera opłat.

Szczegóły raportowania w imieniu Klienta określa Komunikat z dnia 31-01-2014 r. w sprawie warunków przekazywania przez Biuro Maklerskie informacji o zawartych kontraktach pochodnych do repozytorium transakcji.
 

Do wypełnienia obowiązku raportowania transakcji do repozytorium niezbędne jest posiadanie przez Klienta kodu LEI (ang. Legal Entity Identifier). Jest to kod identyfikujący podmioty zawierające transakcje na światowych rynkach finansowych nadawany w ramach systemu GLEIS (Global LEI System).

W Polsce jednostką nadającą kody LEI (w okresie przejściowym pre-LEI) jest KDPW. Szczegółowe informacje nt. usługi nadawania kodów LEI przez KDPW znajdują się na stronie internetowej www.kdpw.pl/pl/uslugi/LEI. Kod LEI / Pre-LEI można uzyskać za pośrednictwem KDPW składając wniosek, znajdujący się na stronie: lei.kdpw.pl.

Poza terytorium Polski do wydawania kodów LEI uprawnione są także inne podmioty. Wykaz tych podmiotów znajduje się tutaj.

Niezależnie od delegowania raportowania na Biuro Maklerskie kontrahenci zawierający transakcje pochodne powinni przekazać do Biura Maklerskiego informację o posiadanym kodzie LEI, w celu prawidłowego wykonania obowiązku raportowego przez Biuro Maklerskie.
 

Rozporządzenie EMIR wprowadza obowiązek rozliczania określonych klas instrumentów pochodnych będących w obrocie poza rynkiem regulowanym przez centralnych kontrpartnerów (CCP) tj. podmioty, które działają pomiędzy stronami kontraktów będących w obrocie na jednym lub wielu rynkach finansowych, stając się nabywcą dla każdego sprzedawcy i sprzedawcą dla każdego nabywcy.

Dotychczas nie zostały określone klasy instrumentów finansowych, które powinny podlegać obowiązkowi centralnego rozliczania.
Obowiązek rozliczania dotyczy w szczególności transakcji zawartych pomiędzy:

• dwoma kontrahentami FC,
• kontrahentem FC a kontrahentem NFC, który osiągnął próg rozliczania,
• pomiędzy dwoma kontrahentami NFC, którzy przekroczyli próg rozliczania.

 

Klasa instrumentów pochodnych	Próg rozliczania
Kredytowe instrumenty pochodne	EUR 1 mld
Akcyjne instrumenty pochodne	EUR 1 mld
Instrumenty pochodne stopy procentowej	EUR 3 mld
Walutowe instrumenty pochodne	EUR 3 mld
Towarowe kontrakty pochodne i inne niż powyższe kontrakty pochodne	EUR 3 mld

 
Próg wiążący się z obowiązkiem rozliczania odnosi się do średniej pozycji w kontraktach pochodnych w ciągu 30 dni roboczych.

Szczegółowe zasady obliczania wartości zajmowanych pozycji w kontraktach pochodnych zostały określone w Art. 10 ust. 3 Rozporządzenia EMIR oraz w Art. 10 Rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 149/2013 z dnia 19 grudnia 2012 r.